De Wet ter voorkoming van Witwassen en Financiering van Terrorisme (Wwft) is de juridische basis voor de strafrechtelijke aanpak van financiële criminaliteit en fraude in Nederland.
Financiële instellingen hebben de wettelijk taak om op te treden als ‘poortwachters’ bij de bestrijding van witwassen en terrorismefinanciering. In feite heeft de overheid hiermee de aanpak van witwassen en detectie van dubieuze geldstromen tot een uitvoeringstaak van de financiële sector gemaakt. Banken hebben – door schade en schande – inmiddels zo’n twaalfduizend medewerkers in dienst om klanten en transacties te screenen. Bij de Financial Intelligence Unit (FIU), een zelfstandige overheidsdienst die is ondergebracht bij de nationale politie en die fungeert als loket voor de melding van ongebruikelijke transacties. waren in 2020 76 medewerkers werkzaam. Dit jaar neemt het personeelsbestand toe tot zo’n 90 mensen.
In de praktijk zijn de resultaten van de witwasbestrijding beperkt.
In 2020 (recentste jaar waarover gegevens beschikbaar zijn) vonden in Nederland 6,2 miljard betalingstransacties plaats.
Financiële instellingen hebben in dat jaar 722.247 meldingen van ‘ongebruikelijke transacties’ bij de FIU gedaan. Dit jaar verwacht de FIU meer dan een miljoen meldingen.
Van deze meldingen heeft de FIU er 103.947 aangemerkt als ‘verdachte transacties’, die zijn doorgegeven aan opsporingsdiensten zoals de FIOD (Fiscale Inlichten en Opsporingsdienst van de Belastingdienst) en de politie. Het betrof bijna vijftien miljard euro aan verdachte transacties. Het totaal aantal dossiers waarin verdachte transacties zijn gebundeld, bedroeg 19.114. Hiervan hadden er 6601 betrekking op witwassen, andere op onder meer fraude, corruptie, terrorisme en mensensmokkel.
De arrondissementsparketten en het landelijk parket van het Openbaar Ministerie voerden in 2020 in totaal 240 strafrechtelijke onderzoeken naar witwassen uit. Witwasprocessen leidden tot 86 veroordelingen, waarvan ruim de helft met een gevangenisstraf van twee jaar of minder.
Bronnen: Factsheet betaalverkeer 2020, FIU jaarverslag 2020, Openbaar Ministerie jaarverslag 2020
